हेलिकोप्टरबाट साढे ८ बजे नेपाली भूमि कुटीस्थित जोलिङकाङ उत्रिएका उनले त्यहीँबाट मानसरोवरको दर्शन गरेका हुन् । भारतबाट अतिक्रमित अर्को बस्ती गुञ्जीमा उनले स्थानीयसँग छलफल गरेका थिए भने कुटी, नावी, गुञ्जीका साथै भारतका रोङकाङ, नपलच्यु, गर्ब्याङ गाउँका बासिन्दासँग भेटघाट गरे । नेपाल र भारतका ६ वटै बस्तीका केही व्यक्तिसँग छुट्टै छलफल पनि गरेका थिए । छलफलमा करिब ३० जना सहभागी गराइएको एक स्थानीयले बताए ।

मोदीले कालापानीलगायत व्यास क्षेत्रमा तैनाथ भारतीय सेना, इन्डो–तिब्बत बोर्डर पुलिस, सशस्त्र सीमा बलका अधिकारीसँग छलफल गरेका थिए । भारतको अल्मोडास्थित जागेश्वर धाममा पूजा गरेर पिथौरागढमा आयोजना गरिएको जनसभालाई सम्बोधन गरेका थिए । प्रधानमन्त्री मोदीसँग उत्तराखण्डका मुख्यमन्त्री पुष्करसिंह धामी पनि कालापानी क्षेत्र पुगेका छन् ।

अतिक्रमित नेपाली भूमिमा भारतीय प्रधानमन्त्री आउँदा नेपालीलाई आधिकारिक जानकारी नभएको दार्चुलाकी प्रमुख जिल्ला अधिकारी किरण जोशीले बताइन् । यसअघि पनि भारतले कर्मचारी र नेताहरूको भ्रमणबारे जानकारी नदिने गरेको उनले बताइन् । ‘भारतीय प्रधानमन्त्री आउने कुरा पनि हामीले हाम्रो आन्तरिक सुरक्षा संयन्त्रबाट थाहा पाइएको हो । त्यसबाहेक अन्य धेरै जानकारी छैन,’ उनले भनिन् ।

प्रधानमन्त्री मोदीले बिहीबार भ्रमण गरेको अतिक्रमित भूमिमा नेपालीलाई भने प्रवेश निधेष छ । उक्त क्षेत्रका भारतीय नागरिकलाई पनि प्रशासनको अनुमतिबेगर जान मिल्दैन । मोदीको भ्रमणलाई लक्षित गरी भारतीय पक्षले सीमा क्षेत्रमा झन्डै १० दिनदेखि सुरक्षा जाँच बढाएको थियो । भारतीय प्रशासनले साता दिनदेखि छियालेकभन्दा माथि जाने ‘बहुयात्रा’ अनुमतिपत्र दिन रोकेको थियो । ओमपर्वत र आदिकैलाश दर्शनका लागि भारतका विभिन्न ठाउँबाट दार्चुलापारिको धारचुला क्षेत्रमा पुगेर हजारौं भारतीय दर्शनार्थी रोकिएका छन् । धारचुलाबाट करिब ८० किलोमिटर उत्तरको छियालेकभन्दा माथि भारतीय प्रशासनको अनुमतिबेगर जान पाउँदैनन् । मोदीको भ्रमणका लागि छियालेक माथिल्लो क्षेत्रका बासिन्दालाई तल–माथि आउजाउ गर्न नदिएको र मजदुरीका लागि माथिल्लो क्षेत्रमा पुगेका नेपालीहरूलाई केही दिनअघि नै घर फर्काएको स्थानीय जमनसिंह कुँवरले बताए । छियालेकभन्दा माथि करिब ४ किलोमिटर उत्तर सीतापुलसम्म मात्रै बहुयात्रा अनुमति दिने गरेको छ । सीतापुल तरेर व्यासको छाङरु र टिंकरका बासिन्दा मौसमी बसाइँ सर्दै आएका छन् । सीतापुलबाट करिब तीन घण्टा उत्तर हिँडेर गुञ्जी पुगिन्छ ।

भारतले अतिक्रमित नेपाली भूमि गुञ्जी, कालापानी, लिपुलेक, नावी, कुटीमा हजारौंको संख्यामा सुरक्षा निकायका विभिन्न संरचना राखेको छ । त्यस क्षेत्रको केन्द्र नेपालको अतिक्रमित भूमि गुञ्जी बनाएको छ । भारतले नावी र कुटीमा ठूला हेलिप्याड निर्माण गरेको छ भने गुञ्जीदेखि लिम्पियाधुराको जोलिङकाङसम्म र गुञ्जी हुँदै कालापानी तथा लिपुलेकसम्म पक्की सडक निर्माण गरिसकेको छ ।